Piękna cera to marzenie wielu osób. Niestety, przeszkodą na drodze do jego realizacji są przewlekłe stany zapalne. Nawracające niedoskonałości czy utrwalony rumień to jedne z najczęstszych dolegliwości skórnych, z którymi borykają się zarówno nastolatki, jak i osoby dorosłe. Dziś dowiesz się, od czego jest trądzik i jak z nim walczyć. W tym artykule znajdziesz możliwe rozwiązania dla różnych grup wiekowych. Wytłumaczymy także, czym różni się trądzik pospolity od trądziku różowatego.
Jak powstaje trądzik - przyczyny i objawy
Dodano: 14-06-2024 w kategorii: - autor:
Co to jest trądzik?
Trądzik (acne vulgaris) to przewlekła choroba zapalna skóry, która objawia się zaskórnikami, grudkami, krostami, a w cięższych przypadkach torbielami i bliznami. Charakterystyczne są stany zapalne z białą treścią ropną. Najczęściej pojawia się na twarzy, plecach, klatce piersiowej i ramionach.Powikłaniami po trądziku mogą być blizny (wgłębienia w skórze) oraz przebarwienia (płaskie, brązowe depigmentacje skóry). Choroba dotyka zarówno osoby młode, jak i dorosłych.
Odpowiadając na pytanie, co to jest trądzik, nie można pominąć także kwestii psychologicznych. Dermatoza ta to nie tylko kliniczny problem ze stanem skóry, ale czynnik istotnie wpływający na samopoczucie i jakość życia. Zarówno osoby w wieku nastoletnim, jak i dorośli cierpiący na trądzik często mają niższą samoocenę, a badania wskazują także większą tendencję do stanów depresyjnych. Trądzik różowaty i pospolity to zatem problem, których nie powinniśmy bagatelizować.
Jak powstaje trądzik?
Aby lepiej walczyć z problemem niedoskonałości skóry, warto najpierw przyjrzeć się czynnikom, które go wywołują. Powstawanie trądziku to proces wieloetapowy, na który składa się kilka powiązanych ze sobą problemów. Poniżej przedstawiamy najczęstszy mechanizm powstawania niedoskonałości. Dotyczy on przede wszystkim osób młodych, w okresie dojrzewania i do około 20 roku życia.
- Nadmierna produkcja sebum: Gruczoły łojowe produkują nadmiar łoju, który zatyka mieszki włosowe. Stan ten najczęściej obserwujemy w przypadku cery mieszanej i tłustej.
- Złuszczanie komórek skóry: Martwe komórki skóry gromadzą się w mieszkach włosowych, łącząc się z nadmiarem sebum.
- Zanieczyszczenia: W przypadku nieodpowiedniej pielęgnacji, do złuszczonych komórek naskórka dołączają także resztki makijażu i innych kosmetyków, a także cząsteczki brudu czy kurzu. Mieszanka ta tworzy czop w okolicy ujścia mieszka włosowego i gruczołu łojowego.
- Bakterie: W zatkanych mieszkach włosowych rozwijają się bakterie Propionibacterium acnes, co prowadzi do stanu zapalnego.
- Stan zapalny: W wyniku reakcji organizmu na bakterie rozwijające się w obrębie zatkanego mieszka włosowego, skóra staje się zaczerwieniona i obrzęknięta. Powstaje uniesiona krosta z treścią ropną.
- Uogólnienie: W przypadku nieprawidłowej pielęgnacji i braku odpowiedniego leczenia, pojedyncze stany zapalne mogą szybko roznieść się na większym obszarze skóry.
Powstawanie trądziku jest więc zależne od kilku czynników. Nadprodukcja sebum jest głównym katalizatorem u osób młodych, w trakcie dojrzewania oraz u posiadaczy cery tłustej i mieszanej. Możliwy jest jednak rozwój tej dermatozy także na skórze bez tendencji do nadmiernej produkcji łoju. Wtedy zazwyczaj bezpośrednią przyczyną trądziku są zaniedbania pielęgnacyjne lub nadmierne złuszczanie skóry. Przyjrzyjmy się więc bliżej najczęstszym przyczyną powstawania trądziku, które mogą wystąpić nie tylko u osób w wieku nastoletnim.
Przyczyny trądziku
Opisane poniżej czynniki mogą występować samodzielnie, choć najczęściej u osoby zmagającej się z problemami skórnymi obserwujemy przynajmniej kilka współistniejących elementów. Przyczyny powstawania trądziku są różnorodne, zależne zarówno od czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Do najważniejszych z nich należą:
1. Nieprawidłowa gospodarka hormonalna
Zmiany hormonalne, szczególnie w okresie dojrzewania, menstruacji, ciąży i menopauzy, mogą prowadzić do rozregulowania pracy gruczołów łojowych. Androgeny, hormony płciowe, są głównym winowajcą trądziku młodzieńczego.
2. Genetyka
Skłonność do trądziku może być zapisana w genach. Jeśli jedno z rodziców miało tendencję do powstawania zmian trądzikowych, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dziecko również będzie miało ten problem.
3. Dieta
Niektóre badania dowodzą, że dieta bogata w cukry proste i produkty mleczne może nasilać trądzik. Ponadto często jest to jeden z objawów chorób układu pokarmowego. W przypadku przewlekłego trądziku, konieczne mogą okazać się poszerzone badania diagnostyczne w kierunku problemów z jelitami lub nieprawidłowym metabolizmem.
4. Stres
Istotnie zwiększa poziom kortyzolu we krwi, hormonu odpowiedzialnego między innymi za podniesienie stężenia glukozy. Uważa się, że to właśnie ten czynnik w dużej mierze odpowiada za powstawanie trądziku u osób niemających cery tłustej i naturalnej tendencji do nadprodukcji łoju.
5. Nieprawidłowa pielęgnacja
To jeden z najistotniejszych czynników powstawania trądziku u osób w każdym wieku. Niedokładny demakijaż i oczyszczanie skóry, używanie produktów niedopasowanych do potrzeb cery, zbyt agresywne składniki aktywne nieumiejętnie wprowadzane do rutyny pielęgnacyjnej (retinol, niacynamid w dużym stężeniu, kwasy złuszczające), a także używanie składników komedogennych to bardzo szerokie zagadnienie związane z potencjalnymi przyczynami przewlekłych stanów zapalnych i nawracających niedoskonałości.
6. Leki
Niektóre leki, w tym steroidy i leki antykoncepcyjne, mogą powodować trądzik jako efekt uboczny. Warto uważnie zapoznać się z treścią ulotek wszystkich przyjmowanych na stałe farmaceutyków, by być przygotowanym na możliwe skutki uboczne w postaci pogorszenia stanu skóry.
Jakie są przyczyny trądziku po 20 roku życia?
Jak już niejednokrotnie wspominano, trądzik nie jest jedynie problemem nastolatków. Coraz częściej obserwuje się jego występowanie także u osób dorosłych. Przyczyny trądziku po 20 roku życia mogą być różnorodne i najczęściej nie dotyczą już bezpośrednio problemu nadprodukcji sebum. Co wywołuje trądzik u osób dorosłych? Warto wymienić czynniki takie jak:
1. Hormonalne zmiany
Najczęściej związane z ciążą, laktacją oraz menopauzą. Nagłe zmiany poziomu hormonów płciowych, a także problemy z tarczycą, mogą powodować wysyp trądziku u dorosłych kobiet. U mężczyzn zaś najczęstszą przyczyną hormonalną będzie zbyt wysoki poziom testosteronu.
2. Stres i styl życia
Wspomniany już kortyzol, a także niedobory snu, mogą istotnie wpływać na stan cery. Właśnie dlatego trądzik po 20 roku życia często uważany jest za problem cywilizacyjny, związany z coraz bardziej wymagającym stylem życia, wysokim zanieczyszczeniem środowiska oraz dietą bogatą w przetworzoną żywność, cukry i tłuszcze.
3. Produkty do pielęgnacji skóry
Używanie nieodpowiednich produktów kosmetycznych, które zatykają pory, a także niedokładne oczyszczanie skóry to kolejne powody, dla których stany zapalne o charakterze trądzikowym mogą pojawić się także u osób dorosłych. Najczęściej po 20 roku życia przyczyną trądziku nie będzie już nadprodukcja łoju, a zaburzenia równowagi naturalnej bariery hydrolipidowej. Brak równowagi mikrobiomu skóry oraz jej niedostateczne nawilżenie mogą prowadzić do rozwoju niedoskonałości.
4. Nieprawidłowe nawyki
Często zmiany trądzikowe koncentrują się tylko na wybranych partiach twarzy czy ciała, co może sugerować bezpośrednie źródło ich powstawania. Niedoskonałości na policzkach i w okolicy żuchwy mogą powstawać na skutek częstych rozmów telefonicznych czy nawyku podpierania głowy w ciągu dnia (bakterie bytujące na telefonie i dłoniach). Wysyp w linii włosów można wiązać z produktami do stylizacji, takimi jak lakiery czy pianki, które nie zostają dostatecznie domyte ze skóry.
5. Choroby i leki
Kortykosteroidy, antykoncepcja hormonalna, a także wiele innych leków mogą przyczyniać się do powstawania niedoskonałości.
Trądzik pospolity a trądzik różowaty - różnice
Te dwie dermatozy nie tylko mają różne objawy, ale także całkowicie inny mechanizm powstawania. Warto więc zapoznać się z krótkim wytłumaczeniem, od czego powstaje trądzik różowaty i trądzik pospolity. Dzięki temu lepiej zrozumiesz stan swojej skóry.
Trądzik pospolity ma postać najczęściej zaognionych zmian zapalnych o charakterze punktowym, z widoczną białą, ropną treścią. W przebiegu trądziku różowatego natomiast skóra wygląda nieco inaczej. W początkowej fazie pojawia się zaczerwienienie, które utrzymuje się coraz dłużej. Najczęściej występuje ono w centralnej części twarzy. Dalsze etapy dermatozy to utrwalony rumień, który może przejść w krostki i grudki. Podłożem trądziku różowatego jednak zawsze jest widoczne, rozległe zaczerwienienie twarzy oraz ogólna tendencja do nadmiernego rumienienia się związana z występowaniem podtypu naczyniowego. W trądziku pospolitym natomiast czerwone plamy najczęściej ograniczają się wyłącznie do okolic zmian ropnych.
Trądzik różowaty - przyczyny
Trądzik różowaty (rosacea) to przewlekła choroba skóry. Jej przyczyn jest kilkanaście, a dokładna etiologia dermatozy wciąż pozostaje nieznana. Od czego więc powstaje trądzik różowaty? Do najczęstszych czynników należą:
- Genetyka: Skłonność do trądziku różowatego może być dziedziczna. U podłoża tego problemu leży cera naczynkowa, czyli taka, która reaguje nadmiernym zaczerwienieniem na różne bodźce. Ten podtyp skóry może współistnieć z każdym typem, ale najczęściej towarzyszy cerze suchej i dojrzałej.
- Czynniki środowiskowe: Nadmierna ekspozycja na słońce bez kremów z wysokim poziomem SPF, wiatr, ekstremalne temperatury i wilgotność należą do częstych przyczyn powstawania tej dermatozy.
- Dieta: Spożywanie pikantnych potraw, alkoholu, kawy czy gorących napojów, a także palenie tytoniu mogą nasilać objawy, ponieważ wzmagają one rozszerzanie naczyń krwionośnych w obrębie skóry właściwej.
- Stres i emocje: Silne emocje, takie jak stres, mogą powodować coraz częstsze występowanie rumienia - pierwszej fazy trądziku różowatego.
- Bakterie i roztocza: Obecność bakterii Helicobacter pylori oraz roztoczy Demodex folliculorum na skórze może mieć wpływ na rozwój trądziku różowatego.
Jak pielęgnować cerę, by zapobiec rozwojowi trądziku?
Trądzik pospolity i różowaty to złożone choroby skórne, które najczęściej zależą od wielu czynników. Zrozumienie, od czego powstaje trądzik w Twoim przypadku może pomóc w skutecznej profilaktyce i leczeniu. Pamiętaj, że każda skóra jest inna, dlatego ważne jest indywidualne podejście do pielęgnacji cery i leczenia dermatoz.
W przypadku obydwóch problemów, niezbędne może okazać się leczenie farmakologiczne oraz holistyczna współpraca wielu specjalistów: dermatologa, kosmetologa, dietetyka, endokrynologa czy gastrologa. Nieoceniona jest także prawidłowa pielęgnacja domowa w oparciu o sprawdzone dermokosmetyki.
Jeżeli borykasz się z trądzikiem lub masz tendencję do powstawania niedoskonałości, koniecznie zapoznaj się z produktami marki Balneokosmetyki z serii dla cery tłustej i mieszanej.
W przypadku tendencji do rumienienia się, warto wdrożyć odpowiednią pielęgnację zanim stan ten przejdzie w pierwsze stadium trądziku różowatego. Odpowiednie dermokosmetyki dla cery naczynkowej gwarantują jej ukojenie i odżywienie, a także wzmocnienie naczyń krwionośnych. Niezmiernie ważne są także składniki antyoksydacyjne i wyrównujące koloryt skóry.